دردهای ستون فقرات گردنی

گردن‌درد جزء شکایاتی است که همه‌ی ما در زندگی خود آن را  تجربه کرده‌ایم و گاهی بسیار آزار‌دهنده می‌باشد. ولی درد گردن همیشه ناشی از یک دیسک گردنی آسیب‌دیده نیست. در این مبحث سعی می‌شود مختصری در مورد درد گردن، علل و درمان آن توضیح داده شود.

تقریبا ۱۰ درصد جمعیت بالغین دچار درد گردن در هر زمانی از زندگی‌شان می‌شوند. شیوع درد گردن مثل کمر‌درد بوده ولی میزان مختل شدن زندگی تحت تأثیر آن کمتر از کمردرد می‌باشد. به طور کلی علل گردن‌درد شامل این موارد است: کشیدگی گردن، سندروم‌های اختلال داخلی دیسک و درد دیسکوژنیک، درد ناشی از فاست‌های گردنی، سندروم  ویپلش و درد میوفاشیال. این اختلالات بیشتر منجر به درد گردن می‌شوند تا درد در اندام فوقانی.

بعضی اختلالات بیشتر از گردن‌درد باعث درد در اندام فوقانی می‌شوند که شامل رادیکولوپاتی و میلوپاتی اسپوندیلوتیک گردنی است.

کشیدگی گردن

تعریف و علائم: این اختلال بیشتر در ورزشکاران، افرادی که دچار سانحه‌ی اتومبیل شده‌اند و افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد. این آسیب چگونه اتفاق می‌افتد؟

فردی در یک ماشین در حال حرکت دچار تصادف می‌شود، یا یک ورزشکار حین فعالیت خود دچار ضربه‌ی گردن می‌شود یا عضلات و لیگامان‌های گردن، برای حفاظت از فرد در برابر این حوادث ناگهانی، مجبور به تحمل کار و فشار زیادی می‌شود که نهایتاً منجر به پارگی‌های کوچک و کشیدگی در لیگامان‌های گردنی می‌گردد. بعد از این حوادث فرد ممکن است دچار یک درد شدید یا یک درد مبه‌هم، خشکی یا خستگی گردن، کاهش حرکات گردنی به علت درد و حتی سردرد شود. این افراد گاهی به لمس عضلات بالای شانه و عضلات گردنی حساس هستند و دچار درد بیشتر می‌شوند.

تشخیص: تشخیص این بیماران بر اساس معاینه و شرح حال است و اگر پزشک در معاینه‌ی خود نکته‌ی  مشکوکی مبنی بر شواهد آسیب عصبی یا آسیب سیستم موتور پیدا کند، گرافی در چندین نما و یا MRI و همینطور نوار عصب و عضله درخواست می‌دهد، در غیر اینصورت، در سایر بیماران عکس‌برداری لازم نیست.

درمان: برای کنترل درد می‌توان از استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیر استروییدی سود برد. اگر بیمار یک اسپاسم عضلانی آزار دهنده را بیان نماید، شل‌کننده‌ی عضلانی مانند باکلوفن تجویز می‌گردد. ماساژ، گرما‌درمانی و کلار گردنی، البته در ۳ روز اول و نه بیشتر، در این بیماران کمک می‌کند. به تدریج که درد بیمار بهبود می‌یابد، می‌توان درمان فیزیوتراپی و توانبخشی را شروع کرد و ورزش‌های تقویتی، حس عمقی، انعطاف‌پذیری و ورزش‌های کششی را تجویز نمود.

رادیکولوپاتی گردن

تعریف و علائم: معمولاً در افراد بین ۴۰ تا ۶۰ سال مشاهده می‌گردد و بیماران از انتشار درد به اندام فوقانی شکایت می‌کنند، معمولاً حالت دائمی دارد و شدت آن بیش‌تر از درد گردن است، مثلاً درد ناحیه‌ی اطراف بازو به همراه درد گردن می‌تواند ناشی از درگیری ریشه‌های عصبی ۴ ام تا ۶ ام گردنی باشد. یکی از دلایل شایع رادیکولوپاتی‌های گردنی بیرون‌زدگی دیسک و آرتروز مهره‌های گردنی است. بیماران مبتلا به بیرون‌زدگی دیسک دچار درد‌های ناگهانی و بیماران مبتلا به ارتروز دچار درد‌های تدریجی می‌شوند. سرفه و عطسه در بعضی بیماران درد را تشدید می‌کند. در موارد شدید، بیمار دچار تحلیل عضلانی در محدوده‌ی ریشه‌ی عصبی درگیر و در نتیجه کاهش قدرت عضله می‌شود.

تشخیص: با انجام یک‌سری تست‌های تشخیصی توسط پزشک، که شامل شرح حال و عکسبرداری که در ابتدا گرافی ساده و سپس سایر عکسبرداری‌ها مانند ام آر آی و سی تی و در صورت نیاز تست نوار عصب و عضله می‌باشد، تشخیص برای بیمار صورت می‌پذیرد.

درمان: هدف درمان در این بیماران تسکین درد است. رعایت اصول صحیح نشستن، خودداری از حرکت به عقب و حرکات چرخشی سر لازم است. سرما و گرما هر دو می‌تواند در تسکین درد بیمار کمک کنند. درمان فیزیوتراپی با به‌کارگیری تحریکات الکتریکی و لیزر پرتوان و مگنت‌تراپی یکی از اجزاء اصلی درمان است. کلار گردنی در مرحله‌ی حاد و دردناک برای بیمار سودمند است. داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروییدی مانند دیکلوفناک و شل‌کننده‌ی عضلانی نیز بر اساس تشخیص پزشک و شرایط بیمار تجویز می‌شود. ورزش جهت جلوگیری از تحلیل عضلانی خیلی زود و البته بر اساس شدت درد و مرحله بیماری باید شروع شود، مثلاً ابتدا ورزش‌های ایزومتریک در حالت خوابیده و در ادامه به حالت نشسته و سپس ایستاده. در صورت عدم بهبودی، علیرغم درمان‌های صورت گرفته، از درمان‌هایی چون تزریق بر روی ریشه‌ی عصبی، دکمپرشن دیسک و غیره استفاده می‌گردد. در صورت وجود نقایص عصبی پیشرونده، بیمار کاندید جراحی می‌باشد.

درد گردن ناشی از فاست گردنی

تعریف و علائم: فاست نوعی مفصل است که بین دو مهره‌ی گردنی قرار می‌گیرد و می‌تواند منشأ سردرد و درد گردنی در فرد شود. تقریبا ۵۸ تا ۸۸ درصد این افراد سردرد دارند و بیشتر می‌تواند ناشی از درگیری فاست مهره‌های ۲ ام و ۳ ام گردنی باشد، به عنوان مثال، به دلیل تصادف ماشین، عادات نادرست خواب و یا استفاده ناصحیح از کامپیوتر، موبایل و … . درد این افراد در میانه‌ی گردن است و امکان دارد با درد اطراف شانه، حتی شدید‌تر از سردرد، همراه ‌باشد. در معاینه، نقطه‌ای با حداکثر درد وجود دارد که با خم کردن سر و چرخش سر، درد بیمار تشدید می‌شود.

تشخیص: تشخیص بر اساس شرح حال، معاینه و، در صورت نیاز، عکس‌برداری انجام می‌گیرد، که شامل گرافی ساده در چندین نما و سی تی اسکن است.

درمان: در فاز حاد بیماری از ضد‌درد‌ها مانند ضدالتهاب‌های غیر‌استروییدی می‌توان استفاده کرد.سرما‌درمانی به گرما‌درمانی ترجیح داده می‌شود. ماساژ و مانیپولاسیون (نوعی درمان دستی که باعث حرکت مختصر در مهره و بافت دچار اختلال می‌شود) در ریلکس شدن عضله مؤثر است. برای جلوگیری از بازگشت اختلال، بیمار می‌بایست یک سری ورزش تقویتی گردنی را انجام دهد.درصورت عدم بهبودی با درمان‌های اشاره شده، بلاک عصب و تزریق استرویید می‌تواند از سایر موارد درمانی باشد.

میلوپاتی گردنی

تعریف و علائم: میلوپاتی گردنی نوعی اختلال در نخاع گردنی است که بعد از میانسالی می‌تواند ایجاد شود. بیماران اغلب مردان و در سنین ۵۰ سال و بالاتر هستند. شروع علائم آهسته است هرچند تعداد کمی علائم حاد نیز گزارش می‌گردد که می‌تواند با یک حادثه همراه باشد. این بیماران از بی‌حسی و احساس سوزن‌سوزن شدن در اندام‌ها و ضعف، که بیشتر در اندام تحتانی است، شکایت دارند.

تشخیص: تشخیص بر اساس معاینه، شرح حال بیمار و عکسبرداری، شامل گرافی ساده، ام آر آی و نوار عصب و عضله، می‌باشد.

درمان: درمان دارویی، فیزیوتراپی و گردن‌بند گردنی، در علائم خفیف و متوسط بدون علائم اختلال در راه رفتن، کاربرد دارد. در صورت علائم پیشرونده، شدید و یا درصورت عدم پاسخ به درمان‌های اولیه، درمان جراحی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.