پیچ خوردگی مچ پا

کمتر کسی پیدا می‌شود که تجربه‌ی پیچ‌خوردگی مچ پا را نداشته باشد. تجربه‌ای دردناک که ممکن است فرد تا ماه‌ها درگیر عوارض آن باشد. پیچ‌خوردگی مچ پا به دنبال لغزیدن یا چرخش پا در جهت نادرست و اکثراً به داخل اتفاق می‌افتد، که در اثر آن رباط‌های پا که استخوان‌ها را کنار هم نگه می‌دارند کشیده شده و یا حتی پاره می‌شوند. این آسیب اکثراً به رباط‌های کنار قوزک خارجی پا وارد می‌شود. یکی از علل پیچ‌خوردگی مچ پا راه رفتن و ورزش کردن در سطوح ناهموار است. استفاده از کفش نامناسب، مخصوصاً کفش‌ پاشنه بلند، شرایط را برای پیچ‌خوردگی مچ پا فراهم می‌کند.

علائم بالینی پیچ خوردگی مچ پا

• درد، مخصوصاً هنگام وزن‌گذاری روی پای آسیب‌دیده
•  درد، موقع لمس و فشار دادن مچ پا
•  ورم
•  کبودی
•  کاهش حرکات مفصل مچ پا
•  ناپایداری مفصل مچ پا
•  احساس صدای غیر طبیعی در مچ پا هنگام پیچ‌خوردگی
• در صورت وجود هر یک از علائم فوق حتماً به پزشک مراجعه نمایید.

تست‌های تشخیصی پیچ خوردگی مچ پا

اکثر مواقع به علت وجود درد در معاینه، برای بررسی آسیب‌های استخوانی، عکس ساده توسط پزشک درخواست می‌شود. در صورت شک به آسیب رباط‌ها و تاندون‌های عضلانی، بنا به صلاحدید پزشک متخصص، MRI انجام می‌شود.

درمان 

درمان بستگی به شدت آسیب دارد. استراحت و خودداری از فعالیت‌های ایجاد کننده‌ی درد و تورم به همه بیماران توصیه می‌شود. در دو تا سه روز اول می‌توان برای راه رفتن از چوب زیر بغل استفاده کرد تا فشار کمتری به مچ پا وارد شود. ماساژ یخ بلافاصله پس از پیچ‌خوردگی شروع شده و هر ۲ تا ۳ ساعت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در زمان بیداری تکرار می‌شود. اگر سابقه‌ی ابتلا به دیابت یا مشکلات عروقی دارید، حتماً با پزشک خود در مورد استفاده از یخ مشورت نمایید. استفاده از بانداژهای الاستیک برای کاهش ورم، که البته باید مراقب بود که خیلی سفت بسته نشوند تا جریان خون مختل نشود. بالا نگه داشتن مچ پا برای کاهش تورم، مثلاً زیر مچ پا بالش گذاشته شود. در صورت نیاز به کاهش درد، می‌توان از داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده نمود. قوزک‌بندهای آتل‌دار در چند روز اول آسیب می‌توانند به کاهش درد و تورم و ثبات مفصل مچ پا کمک نمایند. فیزیوتراپی بلافاصله پس از آسیب شروع می‌شود. در ابتدا هدف کاهش درد و التهاب و تورم مفصل است و در ادامه برنامه‌ی درمانی بر تقویت عضلات اطراف مچ پا و طراحی و آموزش تمرینات تقویتی و تعادلی مناسب متمرکز می‌شود. شروع ورزش‌های تعادلی (به طور مثال ایستادن روی یک پا) و تقویتی برای عضلات اطراف مچ پا، زیر نظر پزشک متخصص طب فیزیکی و تیم توان‌بخشی، برای بازگشت به فعالیت نرمال و پیشگیری از آسیب‌های مجدد در آینده بسیار مهم است. ورزش‌های تعادلی باعث بهبود حس عمقی در مچ پا می‌شوند. حس عمقی مربوط به آگاه بودن فرد از موقعیت مفصل است که بسیار حیاتی است. ابتدا ورزش‌ها از سطح آسان شروع شده و به تدریج پیشرفته‌تر می‌شوند. برای این منظور، از تخته‌های تعادلی استفاده می‌شود که فرد روی آن‌ها می‌ایستد و سعی می‌کند تا با حرکت صحیح مچ پاها تعادل خود را حفظ کند. در نهایت در صورت اثبات پارگی کامل رباط‌ها در تصویربرداری و با توجه به علائم بالینی گاهی نیاز به جراحی می‌باشد.

پیشگیری

گرم کردن بدن قبل از انجام ورزش

مراقب بودن هنگام پیاده‌روی و دویدن مخصوصاً در سطح ناهموار

استفاده از قوزک‌بند یا باندهای کشی برای حمایت از مفصل مچ پا در افرادی که سابقه‌ی آسیب مچ پا در گذشته داشته‌اند

پوشیدن کفش مناسب و استفاده‌ی کمتر از کفش پاشنه بلند

حفظ تعادل، انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات اطراف مچ پا با انجام ورزش‌های مناسب زیر نظر متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی.